Władysław Broniewski urodził się 17 grudnia 1897 r. w Płocku.
Wywodził się z rodziny inteligenckiej o szlacheckich korzeniach
i żywej tradycji patriotycznej. Był synem Zofii z Lubowidzkich
i Antoniego Broniewskiego, miał dwie starsze siostry - Zofię
i Janinę. Uczył się w Gimnazjum Polskim w Płocku (obecnie: Liceum
Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły), był tam współzałożycielem
półtajnej drużyny skautów, nawiązującej do tradycji Konstytucji 3
Maja i powstania styczniowego. W 1915 r. Władysław Broniewski
wstąpił do Legionów Piłsudskiego. Miał wtedy 17 lat. W 1918 r. wziął
udział w manifestacyjnym pochodzie do kwatery Piłsudskiego. Uważał
się za socjalistę, cenił sobie osobistą niezależność. Walczył w 4
pułku piechoty Legionów. Brał udział w bitwie pod Jastkowem koło
Lublina, gdzie jego pułk poniósł bardzo ciężkie straty. Broniewski
otrzymał za zasługi wojenne Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti
Militari
i czterokrotnie Krzyż Walecznych.
Za udział w kryzysie przysięgowym Broniewski był internowany w
Szczypiornie. Zwolniony z obozu zdał maturę jako ekstern, po czym
wstąpił na Uniwersytet Warszawski. Jednocześnie działał w
konspiracji, w Polskiej Organizacji Wojskowej. Broniewski nie był
zadowolony z reform w powojennej Polsce, co spowodowało
zradykalizowanie jego poglądów. Po śmierci Gabriela Narutowicza
zbliżył się do lewicy rewolucyjnej. We wrześniu 1939 roku Broniewski
zgłosił się do wojska na ochotnika. Przejechał z Warszawy przez
Lublin i Lwów do Tarnopola. 12 września został przydzielony do
Ośrodka Zapasowego 28 Dywizji Piechoty w Zbarażu. Zanim jednak miał
okazję stanąć do walki z wojskami niemieckimi, Polska została
zaatakowana przez Związek Radziecki. Broniewski był świadkiem
wejścia Armii Czerwonej do Lwowa we wrześniu 1939 r. Od tego momentu
wszystkie utwory literackie musiały przechodzić przez cenzora.
Broniewski nie mógł pogodzić się z tym, że Związek Radziecki napadł
na Polskę, czemu dawał wyraz w swojej twórczości. Broniewski miał
nadzieję, że przebywając na terenach zajętych przez sowietów będzie
mógł bez przeszkód publikować swoje wiersze. Radziecka cenzura nie
dopuściła jednak do wydawania jego utworów o treści patriotycznej.
24 stycznia 1940 r. Władysław Broniewski został wraz z innymi
poetami aresztowany we lwowskiej restauracji "Ognisko Inteligencji".
Osoby zatrzymane podczas tej
prowokacji zostały przewiezione do ciężkiego więzienia lwowskiego na
Zamarstynowie. Po czterech miesiącach, w maju 1940 r., Broniewski
został przetransportowany do więzienia NKWD na Łubiance, gdzie
spędził trzynaście miesięcy. Po wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej
wywieziono go do Saratowa, a następnie do Ałma Aty, gdzie został
wypuszczony 7 sierpnia 1941 r. 1941 r. wstąpił do armii
polskiej, z którą przeszedł na Bliski Wschód. Do kraju wrócił w 1945
roku.
W okresie powojennym początkowo tworzył poezję
polityczno-propagandową, później utwory refleksyjne o motywach
osobistych. 1 września 1954 córka Władysława Broniewskiego, Anka,
zmarła tragicznie (zatruła się gazem w swoim mieszkaniu) Śmierć
córki wywarła ogromny wpływ na poetę. Stworzył on wtedy cykl
wierszy, porównywany z trenami Jana Kochanowskiego.
Poeta zmarł na raka krtani, w Warszawie, 10 lutego 1962 roku.
Jego poezja była silnie związana z jego własną biografią
i przeżyciami, a także doświadczeniami narodu polskiego
i działaczy ruchu robotniczego, o wyraźnych akcentach
rewolucyjnych i patriotycznych. W wierszach Broniewskiego wyczuwalny
jest nieznaczy wpływ polskiego romantyzmu łączony z nowatorstwem;
egzaltacja, wzniosłość i styl mowy potocznej. Także liryka
żołnierska.
|